Testament ustny to szczególna forma przekazania majątku, stosowana w wyjątkowych okolicznościach. Jest regulowany przepisami prawa i wymaga spełnienia ściśle określonych warunków, aby mógł być uznany za ważny. O tym, jakie kryteria muszą zostać spełnione oraz jakie ryzyko niesie za sobą ta forma testamentu, opowiada Justyna Gruszka-Jeleń, prawniczka i mediatorka, w rozmowie z gazetaprawna.pl.
Kiedy można sporządzić testament ustny?
Testament ustny jest dopuszczalny wyłącznie w sytuacjach, gdy istnieje uzasadniona obawa rychłej śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że nie wystarczy samo subiektywne przekonanie osoby sporządzającej testament o bliskiej śmierci – muszą istnieć obiektywne okoliczności uzasadniające tę obawę. Przykłady takich sytuacji obejmują:
- nagłą i ciężką chorobę,
- gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia,
- podeszły wiek połączony z obawą utraty świadomości lub możliwości decyzyjnych,
- inne szczególne okoliczności, takie jak klęski żywiołowe czy nadzwyczajne wydarzenia.
Co istotne, testament ustny staje się alternatywą dla formy pisemnej jedynie wtedy, gdy z powodu tych okoliczności sporządzenie tradycyjnego testamentu jest niemożliwe.
Wymogi formalne – co trzeba zrobić, by testament był ważny?
Aby testament ustny miał moc prawną, musi zostać spełnionych kilka kluczowych warunków:
- Świadomość i zdolność do podejmowania decyzji
Spadkodawca musi być w pełni władz umysłowych i świadomy konsekwencji swojego działania. Bez spełnienia tego warunku testament będzie nieważny. - Obecność świadków
Przy sporządzaniu testamentu ustnego musi być obecnych co najmniej dwóch świadków. Warto wybrać osoby, które nie są zainteresowane spadkiem, aby uniknąć potencjalnych konfliktów i wątpliwości co do wiarygodności ich relacji. - Potwierdzenie w sądzie
Świadkowie muszą potwierdzić treść testamentu ustnego przed sądem. Ważne jest, aby to potwierdzenie miało miejsce najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy.
Forma ustna testamentu, choć w niektórych sytuacjach nieunikniona, niesie ze sobą ryzyko. Kluczowym problemem jest brak kontroli spadkodawcy nad tym, jak jego wola zostanie później przekazana przez świadków. Choć teoretycznie wybór świadków powinien być starannie przemyślany, nie można wykluczyć sytuacji, w której świadkowie świadomie lub nieświadomie przekręcą intencje spadkodawcy.
Z tego względu warto, w miarę możliwości, wybierać osoby zaufane, które nie mają interesu w treści testamentu. Mimo to zawsze istnieje ryzyko błędnej interpretacji lub celowego działania wbrew woli spadkodawcy.
Chociaż testament ustny jest praktycznym rozwiązaniem w nagłych przypadkach, eksperci zalecają korzystanie z formy pisemnej wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Sporządzenie testamentu u notariusza lub w innej formie pisemnej nie tylko minimalizuje ryzyko, ale również zapewnia większą pewność co do realizacji ostatniej woli spadkodawcy.
Testament ustny pozostaje ostatecznością, przewidzianą na wyjątkowe okoliczności, które uniemożliwiają zastosowanie standardowej procedury. Choć prawo przewiduje taką możliwość, jej praktyczne wykorzystanie wymaga staranności i świadomości ryzyka. Jeśli jednak sytuacja zmusza do sporządzenia testamentu w formie ustnej, warto zadbać o rzetelnych świadków oraz jak najszybsze potwierdzenie testamentu w sądzie.
Testament, niezależnie od formy, jest dokumentem kluczowym dla uregulowania spraw majątkowych po śmierci spadkodawcy. Warto zatem, w miarę możliwości, zasięgnąć porady prawnej, by uniknąć problemów związanych z jego interpretacją i realizacją.
gm
źródło: gazetaprawna.pl